Από που προέρχεται η λέξη χαρακτήρας; Προέρχεται από το ρήμα χαράζω (ή χαράσσω), που σημαίνει δημιουργώ μια σχετικά βαθιά γραμμή πάνω σε ένα αντικείμενο ή γύρω από ένα αντικείμενο (περιχαράσσω).
Τι σκοπό έχει ο χαρακτήρας; Σκοπός του είναι να χαράξει μια διαχωριστική γραμμή ή μια διαχωριστική επιφάνεια ανάμεσα στον εαυτό μου και τον υπόλοιπο κόσμο και έτσι να με προστατεύσει από τους κινδύνους του εξωτερικού κόσμου.
Με τι μοιάζει ο χαρακτήρας; Μοιάζει με ένα μπαλόνι. Μέσα στο μπαλόνι είναι ο εαυτός μας και έξω από το μπαλόνι είναι όλος ο υπόλοιπος κόσμος και κυρίως αυτά που μας απειλούν.
Ποιος είναι ο ιδανικός χαρακτήρας - μπαλόνι; Ο ιδανικός χαρακτήρας είναι ο γενετήσιος. Αυτός μοιάζει με ένα μπαλόνι που δεν σπάει αν το φουσκώσουμε λίγο παραπάνω από όσο συνήθως ή/και αν ακουμπήσει ένα άλλο μπαλόνι ή/και αν αλλάξει το σχήμα του επειδή ακούμπησε άλλα μπαλόνια. Αυτό το ιδανικό μπαλόνι μπορούμε να το ξαναφουσκώσουμε αν για κάποιο λόγο έχει χάσει λίγο αέρα. Ο γενετήσιος χαρακτήρας μπορεί να απολαύσει την ζωή (και πρωτίστως τον έρωτα) σε όλες τις περιστάσεις, που πρακτικά, συνήθως, σημαίνει ότι μπορεί να ελέγξει την αναπνοή του ότι και αν του συμβεί.
Τι γίνεται αν το μπαλόνι έχει τρύπα; Το μπαλόνι αυτό στην πραγματικότητα δεν θα μπορεί ποτέ να είναι ένα κανονικό μπαλόνι γιατί όσες φορές και αν το φουσκώσεις αυτό πάντα θα ξεφουσκώνει και θα χάνει το σχήμα, τον όγκο και το περιεχόμενο του, δηλαδή τον εαυτό του. Επιπλέον, επειδή ακριβώς έχει τρύπα και φεύγει ανεξέλεγκτα αέρας από μέσα του και η κίνηση του είναι εξίσου ανεξέλεγκτη. Ο χαρακτήρας που μοιάζει με αυτό το μπαλόνι είναι ο ψυχωτικός (γνωστός και ως τρελός!) που έχει πραγματική δυσκολία να αντιληφθεί ορθά τον εαυτό του και φυσικά και τον υπόλοιπο κόσμο και για τον λόγο αυτό βλέπει παντού εχθρούς, φαντάσματα κλπ.
Τι γίνεται αν το μπαλόνι μοιάζει πολύ με μπάλα ποδοσφαίρου; Το σημαντικότερο πρόβλημα αυτού του μπαλονιού είναι ότι δεν μπορεί να αλλάξει σχεδόν καθόλου το σχήμα του, ειδικά όταν έρχεται σε επαφή με άλλες μπάλες ποδοσφαίρου. Κάποιες φορές μάλιστα υπάρχει πιθανότητα το μπαλόνι αυτό να σπάσει. Σε κάθε περίπτωση αισθάνεται κάθε επαφή ως σύγκρουση και βρίσκεται σε μόνιμη ένταση. Ο χαρακτήρας που μοιάζει με την μπάλα ποδοσφαίρου είναι ο νευρωτικός που προσπαθεί χρησιμοποιώντας εκλογικεύσεις ή εξιδανικεύσεις να δικαιολογήσει τις υπερβολικές συμπεριφορές του. Αν αυτό δεν το καταφέρει τότε σωματικοποιεί όλη την ένταση που του επιβάλει ο χαρακτήρας του (πχ έχει διάφορα τικ, έντονους πόνους στην κοιλιά κλπ). Εννοείται ότι δεν μπορεί να απολαύσει την ζωή (ούτε λόγος για τον έρωτα!) και η αναπνοή του είναι σαφώς διαταραγμένη (πχ είναι ρηχή) σε καθημερινή βάση.
Τι γίνεται αν το μπαλόνι μοιάζει με μπαλάκι του πινγκ-πονγκ; Αυτό είναι μια ακραία εκδοχή της μπάλας ποδοσφαίρου. Κάθε επαφή με άλλο αντικείμενο βιώνεται ως βίαιη σύγκρουση και αυτόματα απομακρύνεται από αυτό. Οι άνθρωποι που έχουν χαρακτήρα τόσο άκαμπτο (δηλαδή είναι πολύ έντονα νευρωτικοί) λέμε ότι πάσχουν από συγκινησιακή πανούκλα και αδυνατούν πλήρως να εκφράσουν ή να νοιώσουν οποιοδήποτε συναίσθημα. Οποιοδήποτε συναίσθημα και αν εκφραστεί από κάποιον άλλον προσπαθούν απεγνωσμένα να το αποκρούσουν. Το οξυγόνο τους έχει αντικατασταθεί από τις εκλογικεύσεις και τις εξιδανικεύσεις, οπότε και η σωματική τους κατάσταση είναι συνήθως τραγική σε πολλά επίπεδα. Ένα συνηθισμένο συναίσθημα τους είναι η θλίψη εξαιτίας της έλλειψης επαφής με τους άλλους ανθρώπους. Πάντα βέβαια αυτή η θλίψη κρύβεται πίσω από τον θυμό.
Τι γίνεται αν το μπαλόνι μοιάζει με τρύπια μπάλα ποδοσφαίρου; Σε αυτή την περίπτωση μπορείς να συνδυάσεις την περιγραφή του τρύπιου μπαλονιού και της μπάλας ποδοσφαίρου. Το μπαλόνι κινείται σαν τρελό επειδή έχει τρύπα από την οποία χάνει ανεξέλεγκτα αέρα αλλά ταυτόχρονα οποιοδήποτε επαφή φαίνεται ως σύγκρουση και είναι ανεπιθύμητη. Ο χαρακτήρας που μοιάζει με αυτό το μπαλόνι είναι ο μανιοκαταθλιπτικός και ανάλογα με τις περιστάσεις μπορεί να είναι γεμάτος ενέργεια (όπως ο μανιακός) ή να κάθεται μόνος του σε μια γωνίτσα (όπως ο καταθλιπτικός).
Πόσων ειδών μπαλόνια υπάρχουν; Αμέτρητα! Ενδεικτικά ένα μπαλόνι μπορεί να είναι αρκετά ελαστικό στη μια του πλευρά αλλά πολύ σκληρό ή και άκαμπτο σε κάποια άλλη πλευρά του. Μπορεί ταυτόχρονα να έχει και μια μικρή τρυπίτσα από την οποία όμως να χάνει πολύ αργά αέρα οπότε να μην επηρεάζεται πολύ η κίνηση του. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τους ανθρώπινους χαρακτήρες.
Πως μπορεί να επιδιορθωθεί ένα τρύπιο μπαλόνι; Αν υποθέσουμε ότι η τρύπα του είναι μικρή ένα κομματάκι σελοτέιπ είναι αρκετό. Διαφορετικά ένα μεγάλο μπάλωμα είναι απαραίτητο. Βέβαια ότι και αν του βάλουμε το επίμαχο σημείο θα είναι πάντα προβληματικό γιατί το μπάλωμα δεν είναι ποτέ τέλειο ούτε έχει την ίδια αίσθηση με το υπόλοιπο μπαλόνι. Μια μικρή τρύπα μπορεί επίσης να καλυφθεί αν κάποιο άλλο μπαλόνι ακουμπάει συνέχεια το τρύπιο μπαλόνι. Με άλλα λόγια η επαφή δυο μπαλονιών θα μπορούσε σε κάποιες περιπτώσεις να μειώσει την απώλεια αέρα. Επιπλέον αν υπάρχουν πολλά μπαλόνια γύρω από το τρύπιο μπαλόνι τότε αυτό δεν θα έχει πολύ χώρο για να τρέχει ανεξέλεγκτα στον χώρο και έτσι και οι συγκρούσεις θα είναι συχνές αλλά πολύ μικρότερης έντασης και άρα διαχειρίσιμες. Στους ανθρώπους αυτά σημαίνουν ότι κάποια βότανα ή φάρμακα θα διορθώνανε την κατάσταση όπως τα μπαλώματα στα μπαλόνια, αλλά ταυτόχρονα η ανθρώπινη επαφή (δηλαδή η αγκαλιά κυριολεκτικά ή μεταφορικά) καθώς και η προσπάθεια για συστηματική ένταξη στην κοινωνία μετριάζει όλα τα προβλήματα (σε αντίθεση με την ιδρυματοποίηση).
Πως μπορεί να επιδιορθωθεί ένα μπαλόνι που μοιάζει με μπάλα ποδοσφαίρου; Ένα μπαλόνι που έχει αρχίσει να γίνεται άκαμπτο μπορεί να μαλακώσει όπως και ένα πορτοκάλι, δηλαδή κάνοντάς του μασάζ! Αυτό σημαίνει αφενός ότι μαλακώνει το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο αλλά και αφετέρου ότι μπορεί να χάσει λίγο αέρα που θα κάνει όλη την κατάσταση λίγο πιο υποφερτή αφού θα μειωθεί η πίεση. Φυσικά πάντα θα έχει την αίσθηση του άκαμπτου αλλά τουλάχιστον δεν θα αισθάνεται κάθε επαφή ως σύγκρουση. Αντίστοιχα ο νευρωτικός χαρακτήρας γίνεται πιο γενετήσιος όταν του κάνουμε ψυχολογικό μασάζ, προσπαθώντας δηλαδή να του δείξουμε κάθε φορά έμπρακτα αλλά και σε θεωρητικό επίπεδο ότι τα πράματα είναι πιο απλά από ότι θεωρεί και ότι μπορεί να επιβιώσει χωρίς να χρειάζεται κάποια πανοπλία. Είναι σημαντικό επίσης να του δείχνουμε συχνά πόσο τον δυσκολεύει η πανοπλία που κουβαλάει έτσι ώστε να συνειδητοποιήσει και μόνος του ότι η πανοπλία δεν είναι και δεν μπορεί να είναι φυσικό κομμάτι του εαυτού του.
Πως μπορεί να επιδιορθωθεί ένα μπαλόνι που έχει μετατραπεί σε μπαλάκι του πινγκ-πονγκ; Μάλλον δεν επιδιορθώνεται γιατί οποιαδήποτε μάλαξη θα κάνει το μπαλάκι απλά να τσαλακωθεί αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα αποκτήσει κάποιου είδους ευκαμψία. Οι άνθρωποι που πάσχουν από συγκινησιακή πανούκλα χρειάζονται συστηματική επαγγελματική βοήθεια. Ο τυπικός άνθρωπος πιθανότατα θα είναι ανίκανος να τους αντιμετωπίσει - διαχειριστεί - ενσωματώσει στη ζωή του με οποιαδήποτε φυσιολογικό τρόπο.
Πως μπορεί να επιδιορθωθεί ένα μπαλόνι που μοιάζει με τρύπια μπάλα ποδοσφαίρου; Αρκεί να κάνουμε ότι κάνουμε σε ένα τρύπιο μπαλόνι και σε ένα μπαλόνι που μεταλλάχθηκε σε μια μπάλα ποδοσφαίρου.
Ποια ελαττωματικά μπαλόνια και γιατί αντιδρούν σθεναρά τόσο στην δική τους επιδιόρθωση όσο και στην επιδιόρθωση των άλλων; Τα μπαλόνια που έχουν μεταλλαχθεί σε μπάλες ποδοσφαίρου ή μπαλάκια του πινγκ-πονγκ αντιδρούν ιδιαίτερα σθεναρά σε οποιαδήποτε επιδιόρθωση. Ο λόγος είναι ότι όλες οι επιδιορθώσεις σε κάποιο σημείο τους απαιτούν την επαφή. Αυτές οι δύο κατηγορίες μπαλονιών απεχθάνονται ιδιαίτερα κάθε επαφή οπότε αντιδρούν σθεναρά σε οποιαδήποτε προσπάθεια ίασης. Στο ανθρώπινο επίπεδο οι αντίστοιχοι χαρακτήρες θα κάνουν ένα σωρό εκλογικεύσεις ή εξιδανικεύσεις για να αποφύγουν κάθε επαφή που θα προκαλέσει ίαση δική τους ή κάποιου άλλου. Ενδεικτικά, θα πουν ότι είναι πολύ ακριβό να σπαταλάμε χρήματα για την αναβάθμιση των φυλακών (εκλογίκευση αφού αναφέρεται στα οικονομικά - χωρίς όμως να λένε πόσο κοστίζει πχ το να χάνεις ανθρώπινο δυναμικό), αφού σε αυτές βρίσκονται αποβράσματα που ποτέ δεν θα καταφέρουν να γίνουν κανονικοί άνθρωποι (εξιδανίκευση αφού θεωρούν τους εαυτούς τους τέλειους - αγαθούς και τους φυλακισμένους ελαττωματικούς εκ κατασκευής κλπ).
Πως ένα μπαλόνι καταλήγει να γίνεται ελαττωματικό; Όταν ένα μπαλόνι είναι μικρό είναι πολύ ευάλωτο και άρα αν έρθει σε επαφή με κάποιο μπαλόνι προβληματικό, τότε θα πρέπει να του μοιάσει αφενός γιατί αυτό το μαθαίνουν να κάνει αλλά κυρίως γιατί δεν έχει άλλη ουσιαστική επιλογή. Αν δηλαδή είσαι μικρός και εν γένει ευάλωτος (επειδή ακριβώς είσαι μικρός) και χτυπηθείς από ένα τρύπιο μπαλόνι που πηγαίνει από εδώ και από εκεί σαν τρελό ή αν χτυπηθείς από ένα άκαμπτο μπαλόνι που κάθε επαφή την θεωρεί σύγκρουση τότε το αναμενόμενο είναι να μην αντέξεις την σύγκρουση και να τρυπήσεις και εσύ σε κάποιο σημείο σου. Εναλλακτικά, αν καταφέρεις και δεν τρυπηθείς τότε θα ξεκινήσεις να σκληραίνεις και εσύ απλά για να αντέξεις τις επόμενες συγκρούσεις. Ο μόνος τρόπος να μην γίνεσαι σκληρός ή να μην τρυπιέσαι σε κάθε επαφή είναι οι επαφές σου να είναι εξαρχής ήπιες και όχι έντονες, οπότε θα φτιάχνεις ομαλά όλη σου την άμυνα απέναντι στις εξωτερικές απειλές. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι τα μεγάλα μπαλόνια δεν έχουν τρύπες ή δεν έχουν μεταλλαχθεί σε μπάλες ποδοσφαίρου και άρα κάθε φορά που σε ακουμπάνε η επαφή δεν αποτελεί τραυματική εμπειρία. Αν πχ οι γονείς σου έτρωγαν ξύλο όταν ήταν μικροί τότε θα έχουν αναγκαστεί πχ να κάνουν μια εκλογίκευση του τύπου "οι γονείς μου με δέρνανε για το καλό μου", αλλά στην πράξη απλώς θα έχουν γίνει άκαμπτοι και θα αισθάνονται τις παιδικές αταξίες σου ως συγκρούσεις, οπότε μοιραία θα αρχίσουν πάλι τις εκλογικεύσεις και θα αρχίσουν να σε δέρνουν για να σε συνετίσουν κλπ οπότε και εσύ θα γίνεις νευρωτικός όπως και αυτοί.
Πως μπορεί να σταματήσει ο φαύλος κύκλος της αναπαραγωγής ελαττωματικών μπαλονιών; Τα συνήθη μπαλόνια είναι μόνο σε μερικά σημεία άκαμπτα ή έχουν το πολύ μια μικρή τρυπούλα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να συγκρίνουν εύκολα τα ελαττωματικά τους τμήματα με τα υγιή τμήματα τους. Η σύγκριση είναι το πρώτο αποφασιστικό βήμα για την επιστροφή τους στην πλήρη υγεία. Όταν γίνει αυτή η διαπίστωση τότε κάνουν στα άρρωστα τμήματα ότι κάνανε στα υγιή έτσι ώστε να είναι όλα υγιή. Όταν αυτό γίνει τότε και οι απόγονοι τους θα είναι υγιείς. Στους ανθρώπους κάθε νευρωτικό χαρακτηριστικό έχει και μια αντίστοιχη σωματική έκφραση (βλ. γλώσσα του σώματος). Έτσι κάθε ακαμψία του χαρακτήρα μας εκφράζεται και από μια αντίστοιχη σωματική ακαμψία. Όταν την εντοπίσουμε τότε αρχίζουμε και δουλεύουμε παράλληλα τόσο την σωματική ακαμψία όσο και την ψυχική ακαμψία με την οποία συνδέεται (ενδεικτικά σκεφτείτε πόση ευεξία προσφέρει λίγη απλή καθημερινή γυμναστική).
Ποιος μπορεί να μας βοηθήσει στην προσπάθεια μας να αποκαταστήσουμε τα ελαττώματα του μπαλονιού μας; Η σύγχρονη λύση είναι ο ψυχοθεραπευτής, γιατί είναι αυτός που ασχολείται συστηματικά με τις σχέσεις των ανθρώπων και τα συναίσθημα που δημιουργούνται από αυτές. Η κλασική λύση είναι οι άνθρωποι του θεάτρου, του χορού και γενικότερα οι άνθρωποι της τέχνης, γιατί η τέχνη ασχολείται με τα συναισθήματα και το πως αυτά μπορούν να εκφραστούν με ή χωρίς λέξεις.
