Η λέξη συναίσθημα προέρχεται από τη λέξη αίσθημα, που με τη σειρά της προέρχεται από το ρήμα αισθάνομαι και είναι ομόρριζη με την αίσθηση, την παραίσθηση, την ενσυναίσθηση και τη διαίσθηση κλπ. Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε ένα από τα παράγωγα του ρήματος αισθάνομαι υπονοούμε ότι τα (μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά) αισθητήρια όργανα μας λαμβάνουν σήματα από το περιβάλλον, τα οποία κατευθύνονται (συχνά διαστρεβλωμένα λόγω της παραμορφωμένης σπονδυλικής μας στήλης) μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος στον εγκέφαλο μας. Ο εγκέφαλος με τη σειρά του προσπαθεί (συχνά ανεπιτυχώς) να τα αποκωδικοποιήσει – επεξεργαστεί, έτσι ώστε να στείλει ένα νέο σήμα (συχνά διαστρεβλωμένα λόγω της παραμορφωμένης σπονδυλικής μας στήλης)μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος στα διάφορα μέρη – συστήματα του σώματος μας. Τα σήματα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή της σωματικής μας κατάστασης.
Εναλλακτικά, μπορούμε να πούμε ότι το αίσθημα (και ομοίως το συναίσθημα, η διαίσθηση κλπ) είναι μια αλλαγή στη σωματική μας κατάσταση λόγω της αλληλεπίδρασης μας με το περιβάλλον. Διευκρινίζουμε ότι παρά το γεγονός ότι οι αντιδράσεις του εγκεφάλου είναι πρακτικά ακαριαίες (σε μακροσκοπικό επίπεδο) η αντίστοιχη σωματική αλλαγή δεν είναι αναγκαστικά πλήρως αντιληπτή είτε γιατί είναι αντικειμενικά αρκετά μικρή, είτε γιατί έχουμε αποφασίσει να μη δίνουμε σημασία – προσοχή στις σωματικές αλλαγές παρά μόνο αν έχουν εξελιχθεί σε "χιονοστιβάδες".
Αν αλληλεπιδράσουμε με ένα άβιο αντικείμενο, τότε η αλλαγή στη σωματική μας κατάσταση περιγράφεται με τη λέξη αίσθημα. Ενδεικτικά, όταν κάποιος σκοντάψει πάνω σε ένα τραπέζι (άβιο αντικείμενο), τότε αισθάνεται πόνο, που εστιάζεται κυρίως πχ στο χέρι του, αλλά ολόκληρο το σώμα του προσπαθεί να απομακρυνθεί από το τραπέζι. Ανάλογα, όταν ένα αεροπλάνο κινείται πολύ κοντά μας, τότε η ηχητική του πίεση μας προκαλεί το αίσθημα του πόνου στα αυτιά μας και τοποθετούμε τα χέρια μας στα αυτιά μας για να μετριάσουμε το αίσθημα αυτό. Ομοίως, χρησιμοποιούμε τη λέξη αίσθημα όταν η αλληλεπίδραση μας γίνεται με (μικροσκοπικό) έμβιο αντικείμενο που δεν είναι, όμως, αντιληπτό με τα μακροσκοπικά μας αισθητήρια όργανα (πχ μάτια). Ενδεικτικά, αν ένα βακτήριο μας επιτεθεί εσωτερικά και αρρωστήσουμε, τότε αισθανόμαστε ρίγος σε όλος μας το σώμα.
Αν αλληλεπιδράσουμε εξ αποστάσεως με ένα έμβιο αντικείμενο, τότε η αλλαγή στη σωματική μας κατάσταση περιγράφεται με τη λέξη συναίσθημα. Ενδεικτικά, αν μας φωνάξει έντονα ένας άνθρωπος ή μας γαβγίσει ένας σκύλος ή μας περικυκλώσει ένα σμήνος μελισσών, τότε αισθανόμαστε φόβο και πρωτίστως αλλάζει το βάθος και ο ρυθμός της αναπνοής μας, ενώ ταυτόχρονα θα προσπαθήσουμε να τρέξουμε μακριά από αυτό που μας φόβισε. Αν η αλληλεπίδραση αυτή περιλαμβάνει και επαφή, τότε η αντίστοιχη αλλαγή στη σωματική μας κατάσταση περιγράφεται και με τη λέξη αίσθημα. Ενδεικτικά, αν αγκαλιαστούμε με ένα άνθρωπο ή ένα σκύλο, τότε θα έχουμε το αίσθημα της ζέστης στο σώμα μας, ενώ παράλληλα θα έχουμε και το συναίσθημα της αγάπης που θα προκαλέσει μια γενική ηρεμία στην αναπνοή μας.
Εναλλακτικά, μπορούμε να πούμε ότι η λέξη συν-αίσθημα είναι ένα αίσθημα που προκαλείται από μια ουσιαστική - σύνθετη αλληλεπίδραση μας με έμβια αντικείμενα, σε αντίθεση με το αίσθημα που περιλαμβάνει μια τυπική - απλή επαφή με τα άβια ή/και έμβια αντικείμενα. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα συναισθήματα για να περιγράψουν την αλληλεπίδραση τους με άβια αντικείμενα, αλλά αυτό είναι στην πραγματικότητα μια διαδικασία υποκατάστασης που αναλόγως της έντασης και της συστηματικότητας της μπορεί να θεωρηθεί ως αρρωστημένη (πχ ένας άνθρωπος που είναι πολύ "δεμένος" με ένα παιδικό του παιχνίδι και πέφτει σε κατάθλιψη όταν το χάσει εξαιτίας μιας ατυχίας.)
Δεδομένου ότι η πρώτη και ταυτόχρονα κύρια - συστηματική σύνθετη αλληλεπίδραση μας με το περιβάλλον αφορά στους ανθρώπους (αρχής γενομένης με τη μητέρα μας όταν βρισκόμαστε ακόμα μέσα στη μήτρα της), μπορούμε να πούμε ότι ένα από τα κύρια - θεμελιώδη ζητούμενα στη ζωή κάθε ανθρώπου είναι να έχει αρμονικές σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους και να διαχειρίζεται λειτουργικά τα συναισθήματα που προκύπτουν από αυτές. Είναι σαφές, πάντως, ότι οι υγιείς ανθρώπινες σχέσεις οδηγούν σε υγιείς σχέσεις με όλα τα έμβια όντα και αντίστροφα.