Τροφή για σκέψη...

Ψωνίζοντας στο χασάπη

image Η κα Ερωτευμενάκη, η κα Μπουρίνια και ο κος Τρελαντώνης συναντιούνται μια Τετάρτη πρωί στο χασάπικο της γειτονιάς τους για να κάνουν τα καθημερινά τους ψώνια. Μπροστά τους είναι ένας πελάτης που έχει ζητήσει από τον χασάπη να του δώσει δέκα κοτόπουλα νωπά τα οποία όμως θα πρέπει πρώτα να του τα κόψει σε οκτώ κομμάτια. Ο χασάπης ξεκινάει αμέσως την παραγγελία και χρησιμοποιώντας επιδέξια το μεγάλο μαχαίρι του κόβει όσο πιο γρήγορα μπορεί τα κοτόπουλα που του έχει ζητήσει ο πελάτης του. Βέβαια, επειδή τα κοτόπουλα είναι πολλά χρειάζεται περισσότερος χρόνος από ότι στις συνήθεις παραγγελίες, οπότε και οι υπόλοιποι πελάτες περιμένουν λίγο παραπάνω από τις άλλες φορές.

Η κα Ερωτευμενάκη, ήρεμη και ευδιάθετη ως συνήθως, ρίχνει μια ματιά στο κινητό της και παρατηρεί ότι έχει δύο μηνύματα στα οποία αποφασίζει να απαντήσει όση ώρα περιμένει στη σειρά της. Η κα Μπουρίνια, μέσα στην ένταση ως συνήθως, ξεφυσάει συνεχώς και σκέφτεται πόσο τραγικός τύπος είναι ο πελάτης που πρωινιάτικα και μεσοβδόμαδα αποφάσισε να κάνει τα ψώνια του μήνα ολόκληρου και επιπλέον έχει μετατρέψει τον χασάπη σε βοηθό μάγειρα. Ο εκνευρισμός της είναι αρκετά έντονος και τελικά αποφασίζει να κάνει παρατήρηση στο χασάπη που καθυστερεί και δεν έχει ένα ακόμα υπάλληλο να τον βοηθήσει. Ο κος Τρελαντώνης, που πρώτη φορά επισκέπτεται αυτό το χασάπικο, παρατηρεί ότι ο χασάπης αν και πρωί έχει ήδη ιδρώσει εκτελώντας αυτή την παραγγελία και σκέφτεται ότι θα πρέπει να είναι πολύ θυμωμένος που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει πιο γρήγορα τους πελάτες του. Ταυτόχρονα, παρατηρεί ότι ο χασάπης κάθε φορά που κόβει ένα κομμάτι κοτόπουλο αντί να το ακουμπήσει απαλά στον πάγκο σχεδόν το πετάει πάνω στα άλλα κομμάτια κρέας λες και είναι σκουπίδια. Ο κος Τρελαντώνης εντυπωσιάζεται πολύ και από το γεγονός ότι ο χασάπης που έχει ένα τόσο μεγάλο και κοφτερό μαχαίρι βάζει τόση δύναμη για να κόψει τα κοτόπουλα σε κομμάτια. Ο κος Τρελαντώνης είναι πολύ αναστατωμένος από όλα αυτά τα σημάδια και από την ένταση που μεταφέρει η κα Μπουρίνια με τις παρατηρήσεις της στο χασάπη και είναι βέβαιος ότι ο χασάπης θα "εκραγεί" και θα συμβεί κάποιο έγκλημα σαν αυτό που βλέπουμε συχνά στην τηλεόραση, οπότε αποφασίζει να φύγει προφασιζόμενος ότι ξέχασε το πορτοφόλι του.

Προφανώς, η ανωτέρω ιστορία είναι προϊόν καθαρής μυθοπλασίας, δηλαδή παραμύθι. Όπως κάθε παραμύθι, όμως, περιγράφει εύγλωττα κάποιους τυπικούς χαρακτήρες - προσωπικότητες. Στην προκειμένη περίπτωση η κα Ερωτευμενάκη είναι ένας γενετήσιος χαρακτήρας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε μια έκτακτη κατάσταση έχει την ικανότητα να διατηρήσει την ηρεμία της και μπορεί να βρει ευκαιρίες να αξιοποιήσει κατάλληλα το χρόνο της ή/και τις νέες συγκυρίες. Αυτή η ικανότητα της είναι απόρροια του ότι γενικότερα μπορεί να εκφράζεται (τόσο μέσω της γλώσσας όσο και μέσω του σώματος της) και να εκφράζει κατάλληλα τις ανάγκες της ενώ παράλληλα μπορεί να είναι συστηματικά δημιουργική και ως εκ τούτου μπορεί να απολαμβάνει εξίσου συστηματικά την καθημερινότητα της. Εξυπακούεται ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να αναπνέει πλήρως και απρόσκοπτα δίνοντας στο σώμα, το πνεύμα και την ψυχή της όλη την ενέργεια που χρειάζονται.

Η κα Μπουρίνια είναι ένας νευρωτικός χαρακτήρας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε μια έκτακτη κατάσταση αδυνατεί διατηρήσει να την ηρεμία της και να βρει την καταλληλότερη για τις ανάγκες της λύση. Αυτή η αδυναμία της είναι απόρροια της γενικότερης αδυναμίας της να εκφράζεται (τόσο μέσω της γλώσσας όσο και μέσω του σώματος της) και να εκφράζει κατάλληλα τις ανάγκες της που συστηματικά καταπιέζει. Κατ' επέκταση, δεν είναι εφικτό για αυτήν να είναι δημιουργική ούτε φυσικά μπορεί να απολαύσει την καθημερινότητα της, αφού αναλώνει την ενέργεια της σε δράσεις ή/και σκέψεις που εκ των πραγμάτων δεν οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Εξυπακούεται ότι βρίσκεται συστηματικά "έξω από τα νερά της" με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπνέει πλήρως και απρόσκοπτα, αφαιρώντας από το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή της την απαραίτητη για αυτά ενέργεια με αποτέλεσμα ο φαύλος κύκλος να διαιωνίζεται.

Ο κος Τρελαντώνης είναι ένας ψυχωτικός χαρακτήρας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε μια έκτακτη κατάσταση αποσυντονίζεται πλήρως αδυνατώντας να κατανοήσει τι είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει γύρω του ή/και μέσα του. Αυτή η αδυναμία του είναι απόρροια του γεγονότος ότι ήδη από τη βρεφική - νηπιακή ηλικία βρισκόταν σε καταστάσεις που δεν μπορούσε να αντέξει ή να διαχειριστεί. Εξυπακούεται ότι στις επίμαχες καταστάσεις δεν είχε τη δυνατότητα - ικανότητα να εκφράσει λεκτικά τις ανάγκες του και του ήταν τεχνικά αδύνατο να εκφραστεί μέσω του σώματος, δηλαδή το σώμα του δεν μπορούσε να διαχειριστεί το σοκ στο οποίο υποβαλλόταν. Αποτέλεσμα αυτών των βιωμάτων είναι να χαθεί μέσα στον κυκεώνα των αισθήσεων του πολύ πριν αποκτήσει τη δυνατότητα να λεκτικοποιήσει αποτελεσματικά το βίωμα του. Έχοντας αυτό το βασικό εκφραστικό έλλειμμα οποιαδήποτε κατάσταση ξεφεύγει έστω και λίγο από την απόλυτη ηρεμία είναι ικανή να του ενεργοποιήσει μια κυριολεκτικά απερίγραπτη ταραχή που μοιραία θα οδηγήσει σε εξόφθαλμα παράλογες αναλύσεις και πράξεις. Εξυπακούεται ότι ειδικά στη διάρκεια της έκτακτης συγκυρίας είναι αδύνατο να αναπνεύσει πλήρως και απρόσκοπτα, αφαιρώντας από το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή του τεράστια ποσά ενέργειας που είναι απαραίτητα για την ομαλή τους αντίδραση και εξέλιξη. Σε γενικές γραμμές είναι αρκούντως ακριβές να πούμε ότι ο ψυχωτικός κάθε έκτακτη περίσταση μπορεί να τη βιώσει ως ένα ακόμα μικρότερο ή μεγαλύτερο τραύμα.

Ολοκληρώνοντας αυτή τη σύντομη παρουσίαση χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι οι ανωτέρω χαρακτήρες χρησιμοποιούνται μόνο για λόγους οργάνωσης της σκέψης μας. Στην πράξη κανένας άνθρωπος δε συμπεριφέρεται μόνιμα ως γενετήσιος, ούτε μόνιμα ως νευρωτικός, ούτε μόνιμα ως ψυχωτικός. Αυτό σημαίνει ότι η ανωτέρω συζήτηση είναι χρήσιμη πρωτίστως για να συνειδητοποιήσουμε με ένα εύχρηστο τρόπο πως συμπεριφερόμαστε τόσο εμείς όσο και οι γύρω μας σε διάφορες περιστάσεις έτσι ώστε να προβούμε στις κατάλληλες αλλαγές όπου και όποτε χρειάζεται. Επιπλέον, η ανωτέρω συζήτηση στοχεύει στην ανάδειξη της σημασίας - αξίας που έχει η πλήρης και απρόσκοπτη αναπνοή σε συνδυασμό με τη σωματική επίγνωση και την εκφραστική μας ικανότητα.

Τέλος, και με αφορμή τη σημασία - αξία της εκφραστικής ικανότητας θυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον Loris Malaguzzi ο κάθε άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιήσει τουλάχιστον εκατό γλώσσες για να εκφραστεί. Άρα, λοιπόν, προκειμένου να προσεγγίσουμε όσο περισσότερο γίνεται το στυλ της κας Ερωτευμενάκη χρειάζεται να εξασκηθούμε και στις εκατό πιθανές γλώσσες. Ενδεικτικά, αναφέρουμε την ομιλούσα γλώσσα (δηλαδή χρειάζεται να εκφράζουμε προφορικά ή/και γραπτά τις ανάγκες και τα συναισθήματα μας ακόμα και αν αυτό σημαίνει να πούμε ότι απλά αγαπάμε κάποιον άνθρωπο ή ότι είμαστε κουρασμένοι), τη γλώσσα του σώματος (δηλαδή χρειάζεται να κινούμαστε ακόμα και αν αυτό σημαίνει απλό περπάτημα ή μια απλή χειραψία), τη γλώσσα της μουσικής (δηλαδή χρειάζεται να ακούμε και να παίζουμε μουσική ακόμα και αν αυτό σημαίνει να ακούμε μουσική στο ραδιόφωνο ή να σφυρίζουμε), τη γλώσσα της ζωγραφικής (δηλαδή χρειάζεται να ζωγραφίζουμε ακόμα και αν αυτό σημαίνει να κάνουμε μουτζούρες στο χαρτί), τη γλώσσας της γλυπτικής (δηλαδή χρειάζεται να φτιάχνουμε γλυπτά ακόμα και αν αυτό σημαίνει να πλάσουμε κουλουράκια). Επαφίεται σε εμάς να αποφασίσουμε ποια γλώσσα χρειάζεται να θυμηθούμε - χρησιμοποιήσουμε - εξελίξουμε έτσι ώστε να προχωρήσουμε στη ζωή και να την απολαύσουμε.