Ο ανθρώπινος ψυχισμός είναι ένα αρκετά σύνθετο παζλ και για τον λόγο αυτό υπάρχουν αρκετές θεωρίες γύρω από αυτόν, κάθε μια από τις οποίες συμπληρώνει ένα κομμάτι στο παζλ αυτό. Το ίδιο ισχύει και για τα εργαλεία που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει προκειμένου να βρει τον "δρόμο" του. Σε κάθε περίπτωση, όμως, μπορούμε να πούμε ότι όλα τα προβλήματα του ανθρώπινου ψυχισμού σχετίζονται με την ικανότητα μας αρχικά να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας και κατόπιν να τα διαχειριζόμαστε με ένα τρόπο που θα μας επιτρέπει να έχουμε λειτουργικές ανθρώπινες σχέσεις.
Η ανωτέρω διαπίστωση μας υποδεικνύει ότι μέρος της διαδικασίας θα πρέπει να είναι η εξάσκηση - εκπαίδευση του αναλυόμενου στη λεκτική έκφραση των συναισθημάτων που τον συνοδεύουν σε κάθε έκφανση της ζωής του. Σημαντικό είναι να διευκρινιστεί ότι στη διαδικασία αυτή όλα τα συναισθήματα είναι καλοδεχούμενα - ευπρόσδεκτα γιατί αυτά, είτε τα εκφράζουμε λεκτικά είτε όχι, είναι μέρος του εαυτού μας. Με άλλα λόγια, όταν αποδεχόμαστε τον άλλο, τότε αυτόματα αποδεχόμαστε και τα συναισθήματα του και αντίστροφα. Το λεπτό σημείο εδώ είναι να διαχωρίσουμε τα συναισθήματα μας από τις πράξεις μας και να συνειδητοποιήσουμε - διαχωρίσουμε ότι κάποιες πράξεις δεν είναι αποδεκτές, ειδικά αυτές που διαταράσσουν την αίσθηση της ασφάλειας, παρότι παρακινούνται από αποδεκτά συναισθήματα (πχ είναι φυσιολογικό και αποδεκτό να αισθανθώ θυμό αν κάποιος με τρακάρει στον δρόμο, αλλά δεν είναι αποδεκτό να του ρίξω μια μπουνιά επειδή με τράκαρε). Στις περιπτώσεις των μη αποδεκτών πράξεων το ζητούμενο είναι να βρούμε άλλους τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων.
Στο σημείο της διαχείρισης των συναισθημάτων σημαντική συνεισφορά - υποστήριξη μπορεί να έρθει από το ίδιο μας το σώμα, που ούτως ή άλλως εκφράζει τα συναισθήματά μας (βλ. γλώσσα του σώματος). Με δεδομένο ότι στο σώμα μας αποτυπώνονται όλα τα συναισθήματα - συχνά με μη συνειδητό τρόπο από εμάς - προκύπτει ότι η μη λειτουργική διαχείριση των συναισθημάτων μας, θα εμφανίζεται με αντίστοιχες μη λειτουργικές (κατα)στάσεις σώματος (πχ είμαι μόνιμα κατηφής και το κεφάλι μου είναι μόνιμα σκυμμένο). Μοιραία η μόνιμη μη λειτουργική (κατα)στάση του σώματος, μας προκαλεί μια ακατάσχετη αίσθηση δυσφορίας που δυσκολεύει τη διαχείριση των συναισθημάτων μας (πχ έχω μόνιμα "πιασμένο" σβέρκο και αισθάνομαι μόνιμα εκνευρισμό που με ωθεί σε υπερβολικές αντιδράσεις). Αυτός ο φαύλος κύκλος σπάει όταν αρχίζουμε να υιοθετούμε σταδιακά καλύτερες στάσεις σώματος, το οποίο με τη σειρά του προϋποθέτει ότι παρατηρούμε το σώμα μας ειδικά σε σχέση με το εκάστοτε συναίσθημα. Το πλέον κομβικό σημείο σε αυτή τη διαδικασία είναι η παρατήρηση και ρύθμιση της αναπνοής μας, αφού μέσω αυτής ο εγκέφαλος μας θα καταφέρει να πάρει όλη την ενέργεια που του είναι απαραίτητη για να βρει την καλύτερη δυνατή λύση σε κάθε μας πρόβλημα. Σκοπός είναι η αναπνοή μας να είναι πλήρης βαθιά και απρόσκοπτη.
Φυσικά, όταν μιλάμε για γλώσσα του σώματος, σωματική έκφραση και διαχείριση των συναισθημάτων δεν μπορεί από τη διαδικασία να λείπουν τα ζώα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα ζώα από κατασκευής λειτουργούν με βάσει τις αισθήσεις τους και ο τρόπος τους είναι πάντα πηγαίος. Αν, λοιπόν, κάποιος μπορεί να αλληλεπιδράσει, έστω και λίγο, με τα ζώα, τότε σίγουρα μπορεί να πάρει μερικά μαθήματα ζωής από αυτά με ένα τρόπο που αν μη τι άλλο μπορεί να χαρακτηριστεί αυθεντικός. Αν κάποιος φοβάται τα ζώα, τότε μπορεί να έχει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται με ένα λειτουργικό τρόπο τον φόβο του. Σε κάθε περίπτωση η επαφή με την Ήρια, τη σκυλίτσα μου, θα μπορούσε να βοηθήσει, σίγουρα όμως είναι προαιρετική και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του εκάστοτε αναλυόμενου.
Τα συναισθήματα, όμως, εκφράζονται όχι μόνο μέσω του σώματος αλλά και μέσω των τεχνών, οι οποίες εκ κατασκευής έχουν θεραπευτική επίδραση πάνω στους ανθρώπους. Αυτό συμβαίνει γιατί οι τέχνες εφευρέθηκαν για να βοηθούν τους ανθρώπους να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και για να τους (υπο)δείξουν ένα τρόπο διαχείρισης τους. Εν προκειμένω, δεν επιδιώκουμε να γίνει κάποιος ζωγράφος για να εκφράσει τα συναισθήματα του. Επιδιώκουμε μόνο να ζωγραφίσει με τον τρόπο του προκειμένου να εκφράσει με ένα πηγαίο τρόπο τον συναισθηματικό του κόσμο και κατόπιν να έρθει σε συνειδητή επαφή με αυτό τον κόσμο. Εννοείται ότι αν κάποιος θέλει μπορεί να εκφραστεί με τον χορό ή τη μουσική ή όποια άλλη τέχνη επιθυμεί αρκεί αυτό να γίνεται πηγαία και όχι επιτηδευμένα (πχ σε ένα ζωγράφο θα ζητηθεί να εκφραστεί με ένα άλλο είδος τέχνης και όχι τη ζωγραφική, προκειμένου να είναι πηγαίος).
Το τελευταίο βασικό εργαλείο στην προσπάθεια να ανακαλύψουμε - συνειδητοποιήσουμε - διαχειριστούμε τα συναισθήματα μας είναι τα όνειρα μας. Έχουν γραφτεί τόσα πολλά για τα όνειρα και στη θεραπευτική πρακτική έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ και τόσο συστηματικά και με τόσους πολλούς τρόπους που μπορούμε άφοβα να πούμε: "ευτυχώς που υπάρχουν τα όνειρα!" Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε για να μας βοηθήσουν τα όνειρα μας σε αυτό το ταξίδι είναι να τα φέρουμε προς συζήτηση στο θεραπευτικό χώρο.
Βέβαια, πρέπει να διευκρινιστεί ότι υπάρχουν φορές που τα ανωτέρω εργαλεία δε λειτουργούν όπως προσδοκούμε. Τότε, τα διάφορα τεστ προσωπικότητας είναι μια καλή εναλλακτική λύση. Προφανώς, τα τεστ αυτά, όσο αξιόπιστα ή ολοκληρωμένα και αν είναι, δε μας δείχνουν ποιοι πραγματικά είμαστε ή ποια είναι η εσωτερική μας αλήθεια. Μπορούν, όμως, να αποτελέσουν ένα απλό τρόπο για να (ξανα)ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στον κόσμο των συναισθημάτων.
Συνοψίζοντας, κεντρικός σκοπός όλων των εργαλείων - μεθόδων είναι να μάθουμε να εκφράζουμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας. Στη βάση αυτή της λογικής, όποια μέθοδος μπορεί να μας συνδράμει σε αυτή την επιδίωξη είναι ευπρόσδεκτη.